మంచి నిద్ర కోసం సమవర్తి ప్రాణాయామం — ఋషుల విజ్ఞానం:
ఆరోగ్యాన్ని ప్రేమించే మీ అందరికీ హృదయపూర్వక నమస్కారాలు.
ఈ రోజుల్లో మనుషులకు మంచి ఉద్యోగాలు, సౌకర్యాలు, డబ్బు అన్నీ ఉన్నా — మంచి నిద్ర మాత్రం అందడం లేదు. చాలామంది నిద్ర పట్టక ఇబ్బంది పడుతున్నారు, పట్టినా అసంపూర్ణమైన, అసంతృప్తికరమైన నిద్ర మాత్రమే వస్తోంది. అందుకే చాలామంది మాత్రలు, పానీయాలు, డ్రింక్స్ వంటివి తీసుకోవాల్సి వస్తుంది.
నిద్ర సమస్య ఎందుకు వస్తుంది?
మన జీవితంలో ఉద్యోగం, వ్యాపారం, కుటుంబం — ఏ రంగంలోనైనా ఒత్తిడి (stress), ఆందోళన (anxiety) ఎక్కువవుతున్నాయి. పడుకున్న తర్వాత కూడా ఆలోచనలు ఆగవు. ఆ ఆలోచనలే మనసును డిస్టర్బ్ చేస్తాయి.
అలా మెలకువ వచ్చిన తర్వాత మళ్ళీ నిద్ర పట్టదు. రాత్రి మధ్యలో లేచినప్పుడు — మళ్ళీ మైండ్ ఆలోచనలతో నిండిపోతుంది. అలా మంచం మీద అటూ ఇటూ తిరుగుతూ గంటల తరబడి ఇబ్బంది పడుతుంటాం.
పరిష్కారం ఏమిటి?
ఇలాంటి ఇబ్బంది ఉన్నవారికి పడుకున్న వెంటనే మనసు ప్రశాంతం అయ్యి, నిద్రలోకి జారుకునే అద్భుతమైన టెక్నిక్ ఉంది.
మన ఋషులు ఇచ్చిన విజ్ఞానంలో ఇది ప్రత్యేకమైనది — దీని పేరు “సమవర్తి ప్రాణాయామం”.
ఈ ప్రాణాయామం చేస్తే:
- ఒత్తిడి తగ్గుతుంది
- ఆందోళన తగ్గుతుంది
- “బ్యాడ్ హార్మోన్స్” తగ్గి “హ్యాపీ హార్మోన్స్” పెరుగుతాయి
- మైండ్ పూర్తిగా రిలాక్స్ అవుతుంది
- గాఢమైన, ప్రశాంతమైన నిద్ర వస్తుంది
సమవర్తి ప్రాణాయామం చేయడం ఎలా?
ఈ ప్రాణాయామాన్ని మీరు మంచం మీద పడుకొని లేదా సూటిగా కూర్చుని సులభంగా చేయవచ్చు.
అయితే పొట్ట నిండుగా తిన్న వెంటనే చేయకండి. భోజనం చేసిన గంటా రెండు తర్వాత చేయడం ఉత్తమం.
విధానం:
1️⃣ శ్వాస తీసుకోవడం (పూరకం):
కళ్ళు మూసుకొని, మెల్లగా 10 సెకన్ల పాటు గాలిని లోపలికి పీల్చండి — ఊపిరితిత్తులు నిండేవరకు.
2️⃣ శ్వాస నిలుపుకోవడం (అంతర్ కుంభకం):
ఆ గాలిని 10 సెకన్ల పాటు హోల్డ్ చేయండి.
3️⃣ శ్వాస వదలడం (రేచకం):
తర్వాత మెల్లగా 10 సెకన్లలో గాలిని బయటకు వదలండి.
4️⃣ వదిలిన తర్వాత నిలుపుకోవడం (బాహ్య కుంభకం):
గాలి వదిలిన తర్వాత 10 సెకన్ల పాటు మళ్ళీ శ్వాస తీసుకోకుండా ఉండండి.
ఇది ఒక పూర్తి రౌండ్ అవుతుంది — దానికి సుమారు 40–50 సెకన్లు పడుతుంది.
ప్రారంభంలో 10 సెకన్ల టైమింగ్‌తో మొదలుపెట్టి, క్రమంగా 15–20 సెకన్ల వరకు పెంచుకోవచ్చు.
ఫలితాలు
ఈ ప్రక్రియలో మన ధ్యాస అంతా శ్వాస మీదే కేంద్రీకృతమవుతుంది.
దీని వల్ల ఆలోచనలు తగ్గిపోతాయి, మైండ్ ప్రశాంతమవుతుంది.
ఆక్సిజన్ సరిపడిగా అందడంతో బ్రెయిన్ కూల్ అవుతుంది, కార్టిసోల్ వంటి స్ట్రెస్ హార్మోన్లు తగ్గుతాయి, హ్యాపీ హార్మోన్లు పెరుగుతాయి.
విజ్ఞానపరమైన అధ్యయనాలు కూడా దీన్ని నిర్ధారించాయి.
రోజుకు 10–15 నిమిషాలు ఇలా చేయడం వల్ల మీరు నిద్ర సమస్యల నుండి పెద్ద ఉపశమనం పొందుతారు.
మధ్య రాత్రి మెలకువ వచ్చినా — వెంటనే ఈ ప్రాణాయామాన్ని చేయండి.
మీ మైండ్ ఆలోచనల నుండి దూరమై మళ్ళీ సులభంగా నిద్రలోకి జారిపోతుంది.
చివరి సూచన
మన ఋషులు ఈ శ్వాస నియంత్రణను మనసుని ప్రశాంతం చేసుకునే మంత్రంగా అందించారు.
కాబట్టి ఈ 1:1:1 సమవర్తి ప్రాణాయామం ని ప్రతిరోజూ ప్రాక్టీస్ చేయండి.
రెండు మూడు రోజుల్లోనే ఫలితం కనిపిస్తుంది.
ఇప్పటికే అనేకమంది దీని వల్ల గాఢమైన నిద్ర, మానసిక శాంతి పొందినట్లు తమ అనుభవాలను పంచుకున్నారు.
మీరు కూడా దీన్ని ఆచరించి, మీ కుటుంబ సభ్యులకు, పిల్లలకు నేర్పించండి —
ప్రతి ఒక్కరికి ఆరోగ్యకరమైన నిద్ర, ప్రశాంతమైన మనసు లభించాలి.
నమస్కారం.
